2. Negozio-eredua garatzea
Zorionak! Ekintzailetza-prozesu orok eskatzen duen pausorik garrantzitsuena eman duzue jada: ideia bat identifikatu duzue, eta hura gauzatzeko prest sentitzen zarete.
Hurrengo urratsa, berriz, zuen negozio-eredua sortzea da. Hau da, egituratu egin behar duzue.
Baina, zer da negozio-eredu bat? Tresna bat da, zehatz planifikatzeko nola eraman aurrera sortu nahi duzuen negozioa. Oso urrats garrantzitsua da negozio bati ekin behar zaionean, gauzak planifikatzen eta nola funtzionatzen duten ulertzen lagunduko baitizue.
Negozio-eredu bat sortzeko era asko daude, baina hemen erakutsiko dizueguna ez dago pentsatua dirua irabazteko bakarrik, baizik eta zuen ideiaren bidez gizarteari zer ekarpen egiten diozuen ere ikus dezazuen. Hau da, zuen balio soziala zein den, eta, hori jakiteko, zuen ekimenen gizarte-, genero- eta ingurumen-inpaktua neurtuko dugu.
Canvas Soziala da aipatutako tresna.
Hurrengo irletan aurkituko duzuen informazioak zuen Canvas Social osatzen lagunduko dizue.
Uharte bakoitzean prozesuan lagunduko dizueten tresnak aurkituko dituzue.
Hala ere, prozesu luzeagoaren laburpena da bakarrik hau. Zure negozio-plana garatzeko sakondu nahi baduzue, Ekonomia Sozial eta Solidarioaren Ekintzailegoaren Gida osorako sartu dezakezu.
Canvas soziala
Alexander Osterwalderren Canvas ereduaren egokitzapen bat dugu Canvas Soziala. Hona zer bururatu zitzaion Suediako negozioen alorreko teorialari hari: mihise baten bidez adieraztea negozio-ideiak. Horrela sortu zen «Canvas eredu» ospetsua (canvas: mihisea, ingelesez).
Canvas sozialak jatorrizko Canvasaren atal berak ditu, baina beste ikuspegi batetik ekiten dio negozio-ereduari. Helburu nagusitzat ahalik eta etekin handiena lortzea izan beharrean, gizarte-, ingurumen- eta genero-irizpideak aintzat hartuta garatzen da.
2. Negozio-eredua garatzea
2.1 ERABATEKO PROPOSAMENAK
Zer eskaintzen duzue eta zer balio sortzen duzue?
Erabateko proposamena da zenbakiak zertan aukeratzen duten arrazoi bakarra da erakundea beste baten gainean. Abantaila hori eskuratzeko, zure arazoak kendu edo hobetu dituen proposamenak aztertu behar dituzue. Proposamena aztertzeko, ekintzaile ekimena inguruko zenbakiak aztertu behar dituzue.
Proposamena irudikatzeko modu on bat, honako galderak erantzutea litzateke:
Proposamena irudikatzeko galderak
OROKORRAK
- Zer beharretara erantzuten du ekimena?
- Noraino ematen da hori?
- Nola erantzuten da beharrari horri?
- Zer abantailak eragiten ditu bestelakoak alde batera?
- Non erantzuten da horri?
SOLUZIOAK
- Zure bezeroen beharrak asetzeko ari gara?
- Dagoeneko merkatuan zerbaitek antzekoa dago?
- Merkatua zuritu da?
- Berria da?
ARRAZOIAK
Laguntzen diezaiokegu arazo batzuk konpontzen?
GAINONTZAKO EZAUGARRIA
- Zergatik aukeratzen zaituzte etxe horretako konsumitzaileek?
- Zein da nire negozioak beste negozioen artean bereizten nauena?
Proposamena eragiten dituen inpaktuak
SOZIALA
Zure produktu edo zerbitzua, gizarte aniztasunari (sexuala, jatorrikoa, gaitasuna…) murrizketak sortzen dizkie?
Produktu edo zerbitzuak aldaerak hartzen ahal dizkie funtzio anizuneko pertsonentzat?
Ez bada hala, zer egin dezakezue beren parte hartzea bermatzeko?
GENEROA
Zerbitzu edo produktuak feministen begirada bat barne hartzen du?
Zure produktu edo zerbitzuak bizirautean laguntzen du?
Laguntzen du familia bizitza konpontzen?
Genero-estereotipoak mantentzen ditu?
INGURUMENALA
Nola laguntzen duzue naturaren zaintzan?
Zure produktuaren kalitateak kontsumoa gutxitzea eta hondakinen kopurua murriztea laguntzen du?
Zure produktua berrerabilgarria / birziklagarria da?
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu
2. Negozio-eredua garatzea
2.2 BEZEROAK ETA ERABILTZAILEAK > B: Bezero segmentua
Noriei zuzendu zarete?
Pertsona edo erakunde-talde horiek dira zure lan-zerbitzu edo produktua eskaintzen dieten taldeak.
Empatia mapa erabilgarria izan daiteke zure bezeroak eta erabiltzaileak hobeto ezagutzeko tresna.
Tresna
Zure bezeroak hobe ezagutzeko enpatia-mapa.
Enpatia-mapa tresna bezeroen lekuan jarri nahi zaituzte, zure produktuak edo zerbitzuak eta behar eta interesak haien artean egokiena lortzeko gaitasuna identifikatzeko helburuarekin.
Hurrengo galderak proposatzen diren bidez, ziurtatu nahi duzue zure testuinguruko errealitatea ezagutzen duzuela eta ekonomiako ekintza gizarteari behar bezala ari zarela.
Modu honetan, bezero segmentua bermatuko duzue eta zure ekintza finkatu ere bermatuko duzue.
Hurrengo estekan sartuz, enpatia-mapa mapa betetzeko tresna lortu dezakezu.
Kolektiboak kontuan hartzen dira
SOZIALA
zailtasunak edo behar bereziak dutenak?
Zelan hartu ahal dira zure proiektuan parte hartzeko?
GENEROA
Zure produktuak edo zerbitzuak zure bezeroen bizitza konpontzen laguntzen du?
Bezeroen denbora erabilera generoaren arabera kontuan hartu duzue bezeroen arretarako ordutegiak finkatzen dituzuen unean?
Denak hartzeko espazioa da eta transgenerazionala?
INGURUMENALA
Zure bezeroen gogoa ingurumenaren errespetua denez gero?
Ez bada hala, ingurumenari buruzko sentsibilizazio kanpainarik egingo al duzue?
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu
2. Negozio-eredua garatzea
2.2 BEZEROAK ETA ERABILTZAILEAK > B: Bezeroarekin harremanak
Nola elikatu harremana hau eta mantendu?
Hemen zure proposamenaren balioa bezeroei nola komunikatu diseinatuko duzue. Nori zuzendu zareten eta haien bizitza-modua ezagutzen duzun ondoren, jakin behar duzue non dauden eta nondik informazioa jasotzen dute: sare sozialak, medio tradizionalak, ekitaldiak…
Zure ekimena ezagutzeko “Praktika onen gidaria” egitea, zure proiektuaren helburuak hedatzeko modu on bat da.
Tresna
Inpaktuak bezeroekin harremanan
SOZIALA
Hizkuntza inklusiboa eta sarbidegabea erabiltzen duzue funtzio anizuneko kolektiboentzat?
Zure bezeroen parte-hartzea bultzatzen duzue, haien beharrak komunikatzeko espazioa emanez?
Teknologia tarteka hartzen da?
GENEROA
Sexuistagabeko hizkuntza erabiltzen duzue?
Egin den lanaren ikuspegia ikusten da?
Zure bezeroei zaintzen (barne eta kanpo) dozue?
INGURUMENALA
Aldaketarako materialak erabiltzen dituzue zure berri emateko berziklatutako edo berrerabilgarriak dira?
Zure bezeroekin komunikatzen duzue kontziente eta eraginkorrez?
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu
2. Negozio-eredua garatzea
2.2 BEZEROAK ETA ERABILTZAILEAK > C: Banaketa kanalak
Banaketa faseak eta estrategia
Banaketa kanala da zure produktuak edo zerbitzuak kontsumitzaileak eskuratzeko erabiliko duzun ibilbidea.
Hurrengoak dira banaketa fase desberdinak ezagutzeko.
Tresna
Banaketa kanalen helburuak Canvas Sozial barruan zure balio proposamenaren berria zabaltzea eta informazioa ematea dira.
Banaketa faseak: Pentsatu zein baliabide erabiliko dituzuen bakoitzean, zehaztu nola egingo duzuen eta zein medio erabiliko duzuen.
Inpaktuak banaketa fasean
SOZIALA
Ziurtatu nahi duzu erdirako eta inklusiorako beharrezkoak diren printzipioak betetzen dituztela erdizkaileek?
Parte hartzaile eta demokratikoak diren kanalak erabiltzen dituzue?
Pertsona desgaituei sarbidea ziurtatzen diezue zure lokaletara edo zure informazioara?
Zehaztu nahi duzu pertsona mugimendu murriztuarekin dagoela tokia bisitatzeko?
GENEROA
Zerbitzuaren arretarako ordutegiak adopzioarazten dira bizitza-konponbide beharretara?
Zure produktua edo zerbitzua internet bidez banatzen bada, sexuaren arabera digitalaren hutsaren kontua hartu duzue?
Intermediariak genero-berdintasuna betetzen dute bere RRHH politikan?
INGURUMENALA
Materia erabilera baten errespetuaz jokatzen duzue, bezeroekin harremanetan material baliabideak erabiltzean?
Zure berri emateko erabiltzen dituzun materialak birziklatutako edo berrerabilgarriak dira?
Ingurumenaren inguruko sentsibilizazio kanpainen kontua hartzen duzue?
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu
2. Negozio-eredua garatzea
2.3 JARDUNALDIAK ETA ZERBITZUAK > A: Jarduera garrantzitsuak
Ekintza eta negozioaren irtenbideak
Zehaztu zeintzuk dira egunerokoan proposamenaren balioa bezeroei eskaintzeko eta harremanak mantentzeko funtsezko jarduerak.
Denbora ondo kudeatzeak lagunduko dizue zeintzuk diren jarduera garrantzitsuak identifikatzeko.
Tresna
Tresna hau ezagutzeko aukera izango duzue zure ekintza produktiboak ez bakarrik egituratzeko (hau da, ordaintzen duzuen jarduerak), baizik eta zure erakundeko egunerokoak diren jarduerak ere, baina ordaintzen ez direnak: jarduera erreprodukzioak (Adib. Administrazio-lanak, sare sozialen presentzia, gako-agenteekin lan-jardunaldiak, etab.)
Hilabeteko orduen kontua hartu dezakezue eta zure lan-jardueraren garaiko denborarekin egiten diren jarduerei ikusgarri izateko aukera izango duzue. Era berean, zure zerbitzuen ordutegi-prezioa kalkulatu dezakezue eta aztertu ahal izango duzue merkatuan lehiakorrak zarela edo ez.
Inpaktuak jarduera garrantzitsuen gainean
SOZIALA
Langileen artean harreman horizontalak dituzue?
Zer da zure ekintzailetza sozial eta solidarioaren enpresen egitura/eredua?
Erabakiak, zutabeetan nork egongo den, era berdinean, parte-hartzailean eta demokratikoan hartzen dira? Nor dago erabakiak hartzen?
Aniztasuna kontuan hartuta, berdintasuna kontuan hartzen da?
GENEROA
Nola banatuko dira funtzioak?
Nola garatzen da erabaki prozesua eta zein kriterioetan oinarritzen da?
Jardueren diseinuan, lan ez ordaintzeko lan karga murrizten da (edo gutxienez handitu gabe)?
Zereginak berdintasunez banatzen dira?
Lehenestutako rolak berrikusten dira?
Generoarekin lotutako gatazkak nola kudeatzen dira?
Soldata arteko hutsune bat badago?
INGURUMENALA
Nola prebentzen dira baliabideak erabilera eraginkorrekoak izateko neurriak?
Ingurumenaren zainketa gainean sentsibilizazio-jarduerak antolatzen dira?
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu.
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu
2. Negozio-eredua garatzea
2.3 JARDUNALDIAK ETA ZERBITZUAK > B: Baliabide garrantzitsuenak
Zer behar duzue?
Pentsatu behar duzue zure jarduera burutzeko eta erakundeak funtzionatu dezaten zer behar duten. Bizitza erdigunean jartzen duten ekintzailetza eraikitzen lagunduko duten baliabideak.
Hurrengo tresna horrek baliabide garrantzitsuak nola diren ondo ezagutu ahal izango dizue:
Tresna
Baliabide garrantzitsuen laburpena
Hauexek dira zure jarduera hasi beharreko baliabideak pentsatzeko lagunduko dizkizuen galderak:
- Zer baliabide garrantzitsuak behar dira gure balio proposamenaren sorkuntza eta merkaturatze prozesuaren barruan?
- Zer baliabideak behar dira zure jarduera garrantzitsuen exekuzioan? Baimenak, finantzaketa, tresnak…
- Nork mugitu behar duzue zure negozio eredua funtzionatzeko?
- Zein talde, pertsona, enpresa edo erakunde behar duzue zure ekintzailetza sozialan inplikatzea?
Inpaktuak baliabide garrantzitsuen gainean
SOZIALA
Zerbitzuak batera erabiltzeko aukera kontuan hartzen duzue beste erakundeekin?
Zure proiektuaren baliabideek gizarte-ardura dute?
Ikusgai eta baloratzen dira erakunde tradizionalen ekimena ez diren baliabideak?
Familien laguntza, boluntariotza esperientzia, elkarlana sustatzeko baliabideak, pertsonal eta kolektibo gaitasunak garatzeko baliabideak, finantza etikoak…
GENEROA
Nola jakin dezake pertsona erabiltzaileek zure proposamena feminista dela?
Zure baliabide garrantzitsuen eragina generoaren inpaktutik ikusi duzue?
INGURUMENALA
Zure baliabide partekatuek ekologiaren oinarrizko erronka murriztu dezakete?
Zure proiektuaren baliabide garrantzitsuen erantzukizun ekologikoa dute?
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu
2. Negozio-eredua garatzea
2.3 JARDUNALDIAK ETA ZERBITZUAK > C: Lankidetzak
Lankidetzak Elkartasunak eta sareak
Pentsatu behar duzue zure proiektuaren inguruan zein pertsonak edo erakundeak dauden eta nori lagundu beharko zaien edo zerbitzu edo produktuak behar izango zitzaien, eta horrela lankidetza-erlazioak sortu. Hau da, proiektuak funtzionatzeko nori behar zaio? Norrek behar dute zu? Nori laguntzeko eta elkar ikasteko aukera dago?”
Eta hemen dituzu hainbat tresna, zure egoera bera daukaten hainbat ekintzailetza ezagutzeko. Gainera, ekintzaileak izateko hainbat tresna:
Tresnak
Inpaktuak aliantzetan
SOZIALA
Zeintzuk nahi dituzue bazkide izateko?
ESS eta genero-berdintasunaren ikuspegia partekatzen dute?
ESS edo Merkatu Sozialaren enpresekin lankidetza egiten al duzue?
Transparentzia dago aliantzak dituzuen erlazioan?
GENEROA
Emakumeek ardura-postuak izaten dituzten aliantzak lehenetsi al dituzue?
Harreman luzeko erlazioak sortzen al dira (fideltasuna/zainketak)?
Harreman horizontaletakoak eta elkarlana eratzen al dira?
Ekintza feminista duten enpresen sortzea babesten duzue?
Emakumeen aktiboak baloratzen dira?
INGURUMENALA
Produkzio-prozesuetan ingurumen-iraunkortasuna kontuan hartzen duten enpresekin erlazionatzen al zaude?
Bateragarritasuna eta baliabideen erabilera eraginkorra bultzatzen dituzten lankidetza-neurriak bilatzen al dituzue?
Galderak erantzuteko txantiloia deskargatu
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu
2. Negozio-eredua garatzea
2.4 AURREKONTUA > A: Inbertsioa eta finantzaketa
Zenbat pentsatzen duzue inbertitu eta nola finantzatuko duzue?
Proiektu batek hasierako inbertsio bat darama. Erabilgarritasuna duzuen baliabide gehiago gastatuaren arriskuan sartu gabe, dokumentatu eta aurrekontu hasierako sinple bat prestatzea beharrezkoa da.
Zer beharrezkoak diren baliabideak hasierako jarduera abiarazteko zehaztu eta ondoren pentsatu ahal izango duzue baliabideak beste erakunde batzuekin partekatu, alokatu, denboraren bankuekin erabiltzea, truke aukerak, etab. Horrek eskatutako finantzaketa zenbatekoa murriztuko luke, baita zure oinarri ekologikoa ere.
Bestalde, kontuan hartu behar duzue nola lortu aurrekontu hasierako finantzaketa, eta aukeratu duzuen aktiboaren bidez lortu dezakezuen nola aztertu. Banku etikotik finantzaketa lortzeko aukera izan dezakezue, gizarte-aldaketa laguntzeko.
Tresnak
- Zure behar ekonomikoak kalkulatzeko aurrekontua prestatu.s.
- Ekintzaile izateko beharrezkoa den finantzaketa lortu
Inpaktuak sarrerak eta gastuak
SOZIALA
Finantza etikoen erakundetik finantzaketa eskatuko da?
Zure finantzatzaileekin konfiantza eta gardentasun erlazioa duzue?
Zure finantzatzailearen erakundeko gardentasun-politika dago?
GENEROA
Zure finantzatzaile den erakundeak gizon eta emakumeen berdintasuna sustatzen duen erakunde bat da?
Emakumeentzako finantzaketa bera erabilgarri da?
Feministak diren sareak finantzaketa iturri dira?
INGURUMENALA
Zure kontua ireki nahi duzun erakundea, ingurumenaren eragina positiboa duten proiektuak finantzatzen al ditu?
Baliabideak sortu gabe, berriz erabilpena, bigarren eskua edo erabil ditzakezuen beste proiektu batzuenekin baliabide komunak izateaz gain, baliabideak eskuratzea posible al da?
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu
2. Negozio-eredua garatzea
2.4 AURREKONTUA > B: Egunean egunean
Egunean egunean
Azkenik, proiektua hasi ondoren izango dituzuen sarrerak eta gastuak estimatzearen unea da.
Tresnak
Inpaktuak kudeaketa finantzario eguneran
SOZIALA
Zurekin lan egiten duen bankua finantza etikoei lotua dago?
Zure kudeatzaile finantzarioekin konfiantza eta gardentasun erlazioa duzue?
Seguruetako polizak seguruetiko poliza batekin kontratatzen al duzue?
GENEROA
Zure lana zenbatekoa da kalkulatzen? Balioa eta prezioa nahasten al dituzue? Balioaren kalkulua produktibotasun arloan soilik da edo kanpoan geratzen den lanarekin kontuan hartzen al du?
Beste ekimen feministak laguntzen al dituzue erakundearen aberastasunekin?
Ordainketa berdina al dago?
Soldata-ordaintzea berdintasunpeko soldatak aldirik gabe?
INGURUMENALA
Ekintza positiboa duten ingurumen-ekimenak laguntzen al dituzue erakundearen aberastasunekin?
Baliabideak eskuratzea posible al da baliabide gehiago sortu gabe, berriz erabilpena, bigarren eskua edo erabil ditzakezuen beste proiektu batzuenekin baliabide komunak izateaz gain, baliabideak eskuratzea posible al da?
Galderak erantzuneko erabiliko den txantiloia jaitsi dezakezu